Jeolojik Zamanlarda Türkiye’de Yaşananlar

Jeolojik zamanlarda Türkiye’de yaşanan olaylar KPSS müfredatında bulunan konulardan birisidir. Türkiye’nin bu jeolojik geçmişini temel düzeyde de olsa bilmekte yarar var.

I. Jeolojik Zaman ( Paleozoik )

• Türkiye’de masif araziler oluşmuştur. Masif Arazi: Oluşumunu 1. Jeolojik zamanda tamamlayan, yaşlı arazilerdir. Masif alanların ortak özellikleri;
  • Yaşlı arazilerdir.
  • Deprem riskinin çok az olduğu alanlardır.

Masif arazilerimiz;

• Yıldız Masifi ( Yıldız Dağları / Istıranca )
• Menteşe – Saruhan Masifi ( Ege – Muğla çevresi )
• Anamur – Alanya masifi
• Kırşehir Masifi
• Tokat – Akdağ Masifi
• Kastamonu – Daday – Devrekâni Masifi
• Mardin – Derik Masifi
• Zonguldak masifi
• Bitlis Masifi
• Zonguldak ve çevresinde Taş kömürü yatakları oluşmuştur.

II. Jeolojik Zaman (Mezozoik)

• Bu dönemde Anadolu’nun bulunduğu yerde Tesis denizi adı verilen deniz bulunmaktaydı.
• Bu dönemde Anadolu’da tortulanma olayları gerçekleşti. Bu dönemde yaşanan tortulanmalar dolayı 3. Jeolojik zamanda Alp- Himalaya kıvrım sistemi için zemin oluştu.
• Bu dönemde oluşan kıvrımlı ve yükseltili alanlar dış kuvvetlerin etkisi ile düzleşti ( peneplen olayı ).

III. Jeolojik Zaman ( Senozoik/Tersiyer)

Alp – Himalaya kıvrım sistemi ile Anadolu’nun kuzeyinde yer alan doğu Avrupa platformu ile güneyinde yer alan Arap ve Afrika platformları Anadolu levhasını sıkıştırmaya başlayarak Türkiye’de ki;

• • Kuzey Anadolu Kıvrım Dağları ve
  • Toros Kıvrım Dağlarını oluşturdu

• Anadolu Epirojenik harekete sonucu toptan yükselmeye başladı.
• Anadolu’da Petrol, tuz, linyit ve bor yatakları oluştu.
• İç Anadolu ve Doğu Anadolu’daki volkanik dağların temelleri oluştu.
• Ege bölgesindeki Horst ve Graben sistemi oluştu.
• 2. Jeolojik dönemde peneplen olayı ile düzleşen yerler, 3.jeolojik zamandaki Epirojenik yükselme sonucunda yüksek düzlükler ve platoları oluşturdular.
• Tüm bu tektonik hareketler Türkiye’ nin etkin bir deprem kuşağında yer almasına neden olmuştur.

IV. Jeolojik Zaman ( Kuaterner/Senozoik)

• Türkiye bugünkü görünümünü almıştır.
• Egeid karası çökmüş, Akdeniz’in suyu çöken alana dolarak ege denizini oluşturdu.
• Çanakkale Boğazı oluştu.
• İstanbul Boğazı oluştu.
• Ria tipi kıyılar oluştu.
• Açık denizler ile bağlantısı olmayan ve bir göl durumunda olan Karadeniz İstanbul ve Çanakkale boğazları ile açık denizlere bağlanarak bir deniz haline geldi.
• İskenderun Körfezi ve Kıbrıs adası oluştu.
• Bu dönemin ortasında tüm Dünya’da buzul çağı yaşandı. Anadolu’da yüksek alanlarda buzul şekilleri oluştu.
• Buzul çağının sona ermesi ile günümüzdeki iklim koşulları ve bitki örtüsü oluştu.
• Anadolu’da Epirojenik ( Toptan Yükselme ) yaşandı.