Türkiye’deki Ovalar ve Ovaların Oluşum Şekilleri

Merhabalar değerli arkadaşlar bu dersimizde Türkiye’deki Ovalar, ovaları oluşum şekillerine göre Delta Ovalar, Karstik (Polye Ovalar), Tektonik Ovalar olarak sınıflandırarak bunların haritalardaki yerlerini inceleyeceğiz.

Çeşitli yüksekliklerde bulunabilen geniş düzlük alanlara OVA denir. Ovalar tarımsal faaliyetlerin geliştiği, ulaşımın kolay olduğu alanlardır. Türkiye’deki ovaları bulundukları bölgelere göre;

• Kıyı ovalar
• İç ovalar şeklinde sınıflandırabiliriz.

Ayrıca oluşumlarına göre ovalar;

1) Karstik Ovalar
2) Tektonik Ovalar
3) Delta Ovaları şeklinde sınıflandırabiliriz.

Türkiye’de Karstik Ovalar (Polye Ova)

Kalker (Kireç taşı), Jips (Alçı taşı) ve tuz gibi su ile kolay çözülebilen arazilerde çözünmeye bağlı olarak oluşmuş ovalardır. Bu ovalara daha çok Türkiye’de karstik arazilerin yaygın olduğu Akdeniz bölgesinde rastlanır.

Önemli karstik ovalarımızı TAKKEM şeklinde kodlayarak aklımızda tutabiliriz. Tefenni ovası, Acıpayam ovası,Korkuteli ovası,Kestel ovası, Elmalı ovası, Muğla ovası

T– efenni (Burdur)
A– cıpayam (Denizli)
K– orkuteli (Antalya)
K– estel (Burdur)
E– lmalı (Antalya)
M– uğla

Türkiye’de Tektonik Ovalar (Çöküntü Ova)

Tektonik hareket sonucunda çöken alanlarda biriken malzemeler ile oluşan düzlüklerdir.

Bölgelerine Göre Tektonik Ovalar

Karadeniz Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Bolu ovası
• Düzce ovası
• Tosya ovası (Kastamonu)
• Sulu ova (Amasya)
• Taş ova (Amasya)
• Merzifon ovası (Amasya)
• Erbaa ovası (Tokat)
• Niksar ovası (Tokat)
• Turhal ovası (Tokat)
• Zile ovası (Tokat)
• Artova ovası (Tokat)

Marmara Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Adapazarı Ovası
• Karacabey Ovası (Bursa)
• Balıkesir Ovası
• Bursa Ovası
• Mustafa Kemalpaşa Ovası ( Bursa )
• Ergene Ovası (Trakya)
• İnegöl Ovası (Bursa)

Ege Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Soma ovası ( Manisa )
• Bergama ovası (İzmir)
• Turgutlu ovası (Manisa)
• Salihli ovası (Manisa)
• Akhisar ovası (Manisa)
• Tire ovası (İzmir)
• Torbalı ovası (İzmir)
• Alaşehir ovası (Manisa)
• Söke ovası (Aydın)
• Ödemiş ovası (Manisa)
• Koçarlı ovası (Aydın)

Akdeniz Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Kahraman Maraş
• Amik (Hatay)

Güney Doğu Anadolu Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Ceylanpınar ovası (Şanlıurfa)
• Suruç ovası (Şanlıurfa)
• Birecik ovası (Şanlıurfa)
• Harran/ Altın başak Ovası (Şanlıurfa)

İç Anadolu Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Konya ovası
• Kayseri ovası
• Develi ovası (Kayseri)
• Aksaray ovası
• Eskişehir ovası
• Çubuk ovası (Ankara)
• Ereğli (Konya)

Doğu Anadolu Bölgesindeki Tektonik Ovalar

• Malatya ovası
• Elazığ ovası
• Varto ovası (Muş)
• Hınıs ovası (Erzurum)
• Karlıova (Bingöl)
• Iğdır ovası
• Elbistan ovası (Kahraman Maraş)
• Erzurum ovası
• Erzincan ovası,
• Yüksekova (Hakkari)
• Tercan ovası (Erzincan)
• Pasinler ovası (Erzurum)
• Malazgirt (Muş)

Türkiye’de Delta Ovalar

Akarsuların denize döküldüğü yerlerde, akarsular tarafından taşınan alüvyonların denizin içinde birikmesi ile oluşan düzlüklerdir.

Akarsu ağızlarında delta ovalarının oluşabilmesi için;

• Akarsuyun bol malzeme (alüvyon) taşıması
• Kıyılarda dalga ve akıntının az olması
• Kıyıda gel-git genliğinin az olması
• Kıta sahanlığının (Şelf Alanı) geniş olması
• Akarsu havzasındaki kayaçların kolay erimemesi gerekir

Delta ovaların özellikleri:

• Delta ovalar akarsuyun yatağı boyunca geçtiği yerlerdeki farklı mineral yapısına sahip alüvyonların birikme alanı olduğu için mineral bakımından çok zengindir ve tarım için çok uygun alanlardır.
• Delta ovaların tamamı kıyılardadır ve denizel etki yüzünden yine tarım için çok uygun alanlardır.
• Toprak yapısı, iklim ve sulama açısından olumlu özelliklere sahip bu alanlarda ekonomik değeri yüksek endüstriyel tarım ürünleri yetiştirilir. Sanayide ham madde olarak kullanılan bu tarım ürünleri bu alanlarda sanayinin gelişmesine neden olur.

• Tarım ve sanayinin gelişme gösterdiği delta alanlar çevresine göre yerleşmelerin sık olduğu alanlardır.